Ο Πυθαγόρας, κατά την τοπική παράδοση της Σάμου, είχε φτιάξει μια κούπα εφαρμόζοντας τους νόμους της Φυσικής για να πίνει με μέτρο το κρασί. 

Εσωτερικά, είχε μία γραμμή που όριζε ως που έπρεπε να γεμίσει κανείς. Μια στάλα παραπάνω και η κούπα άδειαζε όλο το κρασί της από μία κρυφή οπή στη βάση. 

Πως όμως γίνεται αυτό; Στο κέντρο της κούπας βρίσκεται μια στήλη τοποθετημένη ακριβώς πάνω από έναν σωλήνα, ο οποίος οδηγεί στο κάτω μέρος της. Εκεί βρίσκεται η κρυφή οπή. Ενώ γεμίζουμε την κούπα, η στάθμη του κρασιού ανεβαίνει και στο εσωτερικό της κεντρικής στήλης, ακολουθώντας το νόμο του Pascal για τα συγκοινωνούντα δοχεία. Όσο η στάθμη του κρασιού δεν ξεπερνά τη γραμμή που είναι χαραγμένη στο εσωτερικό της κούπας, «δεν τρέχει τίποτα». Εάν όμως την ξεπεράσει, ταυτόχρονα φτάνει και στην κορυφή της εσωτερικής στήλης, έτσι μέσω του σωλήνα το παραπανίσιο κρασί χύνεται κάτω από την κούπα.

Τότε η υδροστατική πίεση δημιουργεί ένα σιφόνι στον εσωτερικό σωλήνα, το οποίο αδειάζει όλο το περιεχόμενο της κούπας από την οπή που υπάρχει.

Λέγεται και κούπα του δικαίου γιατί εκφράζει τις βασικές αρχές του δικαίου (της ύβρεως και της νεμέσεως). Όταν το μέτρο ξεπεραστεί (ύβρις) δεν χάνονται μόνο όσα ξεπέρασαν το όριο αλλά και όσα έχουν αποκτηθεί μέχρι τότε.

Αρχή λειτουργίας της κούπας του Πυθαγόρα

Μέτρον	Μέτρον	Ύβρις	Νέμεσις	Νέμεσις

Πηγές: www.grschool.be, www.kotsanas.com.